PORADNIK - RURY STALOWE - 8.wydanie 2012

104 Wybór badań jest określony poprzez odpowiednie normy, które obowiązują dla poszczególnych wyrobów. Wartości są waż- ne dla wymiarów i stanu dostawy materiału przedstawionych w normach. Jeżeli nie jest wskazane inaczej, uwzględniają one badania wzdłużne (kierunek pobrania próbek). Własności mechaniczne rur Próba rozciągania w temperaturze pokojowej Sprawdzane własności: Górna granica plastyczności R eH lub 0,2% umowna granica R p02 (MPa) Wytrzymałość na rozciąganie R m (MPa) Ciągliwość (wydłużenie) przy rozciąganiu Amin. (%) EN 10002-1 jest uzupełniona przez normy EN ISO 6892-1, DIN 50 145, ČSN/STN 42 0310, ASTM A370 i normy WTD Próba rozciągania w temperaturze podwyższonej (do wyboru) Sprawdzane własności: Umowna granica plastyczności Rp 02 przy danej temperaturze (MPa) EN 10002-5, DIN 50 145, ČSN/STN 42 0312 Próby twardości (do wyboru, po uzgodnieniu, według wymagań i możliwości) Sprawdzane własności: Wartości twardości według jednorodnych użytych (możliwych) metod. Możliwośc przybliżonego określenia granicy wytrzy- małości poprzez przeliczenie z wartości twardości. Brinell : EN 10003, EN ISO 6506, DIN 50 351, ČSN 42 0371, ASTM E 10 Rockwell : EN 10004, EN ISO 6508, DIN 50 103, ASTM E 18 Vickers : EN ISO 6507, DIN 50 133, ASTM E 92, ASTM E 384 DIN 50 150 zawiera tabele z informacyjnym przeliczeniem„twardość – wytrzymałość na rozciąganie R m “. Próba udarności przy temperaturze 20°C Próba udarności przy niskich temperaturach Możliwość przeprowadzenia próby zależy od wymiarów rur. Sprawdzane własności: Minimalna średnia wartość pracy łamania KV (J). EN 10045-1, DIN 50 115, ČSN/STN 42 0381, ASTM A370 (ASME SA 370) Próby pełzania (creep) - nie są przedmiotem odbioru rur, stale są badane długodobowo podczas sprawdzania technologii produkcji. Sprawdzane parametry: Granica pełzania R T (t/A/T) jest to naprężenie, które po czasie t przy temperaturze T spowoduje odkształcenie A ( %) średnie - go trwałego względnego wydłużenia mierzonej długości próbki. Na przykład A = 1 % po 10 000 godzin przy 500°C - R T 10 000/1/500 = 70 MPa. Wytrzymałość na pełzanie R mT (t/T) jest to naprężenie, przy którego trwałym oddziaływaniu przy temperaturze T średni czas do zerwania próbki wyniesie t . Na przykład naprężenie 100 MPa powoduje przy temperaturze 600°C po 10 000 godzin zerwanie próbki - R mT 10 000/600 = 100 MPa Dane te są umieszczone w załącznikach norm i mogą być użyte do obliczeń. Obecnie w praktyce używana jest druga wartość a do obliczeń wytrzymałościowych jest ona porównywana w obszarze przed pełzaniem z granicą plastyczności dla wyższych temperatur. Używana jest zawsze niższa wartość. EN 10291 +Bbl 1, ČSN/STN 42 0351 (42 0302), ASTM E139 Próby zmęczeniowe metali - nie są zawarte wWTD dla dostaw rur. Badania własności mechanicznych i technologicznych rur